Name: Panama-conferentie
Start: 2022-06-30T08:00:00+02:00
End: 2022-07-01T17:00:00+02:00
Location: Woudschoten Hotel en Conferentiecentrum

Question 1

Wat zijn de huidige doelen van het reken-wiskundeonderwijs?

Kees Hoogland · Accepted Answer

De doelen voor het rekenen in het basisonderwijs zijn wettelijk vastgelegd in de kerndoelen en het referentiekader taal en rekenen. Doelen van rekenonderwijs gaan gaan veel verder dan bijvoorbeeld alleen bewerkingen (zoals 134 x 63) uitvoeren. Doelen van rekenonderwijs zijn ook: getallen in allerlei situaties interpreteren, getallen herkennen en gebruiken in echte situaties. Daarnaast zijn belangrijke doelen: meten en meetkunde en het stelsel van maten dat wij gebruiken. Verder is er ook aandacht voor de eerste beginselen van kansrekening en statistiek en informatieverwerking, diagrammen of grafiekjes. Deze doelen zijn heel vergelijkbaar met die in andere Europese landen.

Question 2

Hoe presteren Nederlandse leerlingen in het algemeen op rekenen-wiskunde in internationaal vergelijkend onderzoek (TIMSS)?

Kees Hoogland · Accepted Answer

In de periode 1995-2015 zien we bij TIMSS een geleidelijke terugloop van opbrengsten. In die periode daaraan voorafgaand is veel geïnvesteerd in modernisering van het rekenonderwijs in Nederland en stond Nederland in de wereldtop. Sinds de eeuwwisseling wordt er nauwelijks meer geïnvesteerd in modernisering van het rekenonderwijs. Nederland valt heel langzaam terug naar het Europees gemiddelde, maar staat nog altijd in de subtop. Overigens zijn er ook steeds meer landen (en stadstaten) mee gaan doen met dit onderzoek waardoor de relatieve positie van de verschillende meetmomenten moeilijk te vergelijken valt.

Zie bijvoorbeeld ook de Leerplankundige verkenning van TIMSS-trends Rekenen-wiskunde en natuurwetenschappen (SLO/Van Zanten, Van Graft & Van Leeuwen, 2017).

Question 3

Hoeveel onderzoek wordt er gedaan naar rekenonderwijs?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Een schatting via Google-Scholar is dat er zo’n 5000 wetenschappelijke publicaties per jaar verschijnen over rekenonderwijs, dat is ongeveer 100 per week. Dit betekent dat goed rekenonderwijs een soort puzzel van vele factoren is. Praktijkgericht onderwijsonderzoek kan mogelijk indicaties geven, maar eigenlijk nooit onomstotelijk voor alle leerlingen en scholen en streken in het land.

Question 4

Hoe ziet het rekenonderwijs in scholen eruit?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Scholen verschillen sterk, de kwaliteit van de leraren op het gebied van rekenonderwijs verschilt per school ook sterk en de rekenmethoden die ze gebruiken verschillen ook sterk. In het basisondewijs zijn zo’n 7 verschillende methodes in omloop met allen andere opzetten (Alles Telt, Wizwijs, Rekenrijk, Pluspunt, Wereld in Getallen, Reken Zeker/Getal en Ruimte Junior, Rekenwonders).

Question 5

Hoe presteren de zwakste rekenaars in internationaal onderzoek (TIMSS)?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Nederlandse ‘zwakke’ rekenaars scoren zeer goed, minder dan 5% leerlingen haalt het wereldwijde basisniveau niet. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het TIMSS -onderzoek. Overigens zijn er ook niet veel Nederlandse ‘excellente’ rekenaars, ook slechts zo’n 5% presteert excellent. Het Nederlandse reken-wiskundeonderwijs lijkt, op basis van dit internationale onderzoek, voor de grootste groep leerlingen goede resultaten te boeken en vooral de zwakkere rekenaars relatief goed te laten presteren, maar daarbij weinig excellente rekenaars op te leveren.

Question 6

Wat zegt onderzoek van Hattie over rekenonderwijs?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Hattie heeft geen onderzoek gedaan naar rekenonderwijs. In zijn meta-studies geeft hij aan welke type interventies mogelijk positief effect hebben op leeropbrengsten. Om al deze studies met elkaar te vergelijken moeten de details van de interventies genegeerd worden, waardoor de waarde van de resultaten van zulk onderzoek lastig direct toepasbaar zijn op of in de dagelijkse onderwijspraktijk. _In de dagelijkse onderwijspraktijk kan er nooit een geïsoleerd type interventie worden uitgevoerd, daar spelen altijd legio andere factoren een belangrijke rol. Rekenonderwijs is een complex geheel van kennis, vaardigheden op verschillende niveau en affectieve factoren. Hattie wordt heel vaak zeer selectief gebruikt door commerciële onderwijsadviesbureaus of commerciële uitgevers om bepaalde aanpakken “te onderbouwen”.

Question 7

Is er eigenlijk wel een tegenstelling traditioneel en realistisch rekenen?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Dit is een grotendeels kunstmatige tegenstelling die eigenlijk vooral in de (social) media voorkomt en daar steevast wordt opgeblazen. Op scholen is er altijd een mix van benaderingen en werkvormen, ook afhankelijk van het onderwerp, het kind, het niveau en de klas. Dat is altijd zo geweest. Ook gedurende de hele vorige eeuw waren rekenmethoden een mix van nadruk op bewerkingen en het aanleren van functioneel rekenen. Eenzijdigheid in didactiek en werkvormen is niet in het belang van kinderen, leraren of scholen.

We verwijzen ook graag naar de volgende tips over het omgaan met discussies die zo in een tegenstelling worrden getrokken.

Question 8

Wat is een context eigenlijk?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Een context is een situatie waarin functioneel gerekend moet worden. Als die situatie wordt beschreven in taal spreken men internationaal van “word problems” en in de media soms van “verhaaltjessommen/redactiesommen”. De situatie kan echter ook in beeld worden weergegeven of een situatie zijn in spel of simulatie waarin gerekend moet worden om een probleem op te lossen. De vaardigheid die daarvoor, naast rekenvaardigheid, nodig is, is het vertalen van de situatie naar een rekenhandeling. Die vaardigheid heet mathematiseren en wordt sinds de alomtegenwoordigheid van rekenmachines en rekenapps als een van de meest belangrijke vaardigheden van reken- en wiskundeonderwijs gezien.

Question 9

Wie gaat er over het hoe (didactiek) van het reken-wiskundeonderwijs?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Niet de overheid, maar scholen en leraren zelf, ondersteund door methoden, opleidingen, vakverenigingen, vakliteratuur, wetenschappelijke literatuur, onderzoek, ervaring, onderwijsadviseurs etc. etc.

Question 10

Wat (of wie) is curriculum.nu en wat doen die voor het reken-wiskundeonderwijs?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Mensen uit de onderwijspraktijk: basisschoolleraren en middelbare schooldocenten, formuleren nieuwe doelen: het wat van het reken-wiskundeonderwijs. Zij bemoeien zich niet met het hoe. Zie voor het gehele proces en de inmiddels opgeleverde tussenproducten de website van curriculum.nu

Question 11

Wat zeggen de doelen van reken-wiskundeonderwijs over: sommen reproduceren of rekenen-wiskunde  begrijpen?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Dat is een belangrijke discussie. Goed als die gevoerd wordt in het licht van eisen die de wereld anno 2019 en later aan kinderen stelt en op basis van valide argumenten, bij voorkeur gestaafd met wetenschappelijke onderzoeksresultaten – voor zover die beschikbaar en van toepassing zijn.

Question 12

Hoe wordt internationaal naar het Nederlandse rekenonderwijs gekeken?

Kees Hoogland · Accepted Answer

Aspecten van het huidige Nederlandse rekenonderwijs zijn een voorbeeld voor andere landen. Er is internationaal veel navolging van bepaalde aspecten van ons rekenonderwijs, zoals de nadruk op inzicht en kinderen laten zien waar het rekenen nuttig voor is.
Binnenkort verschijnt een publicatie waarin dit uitvoerig bschreven wordt vanuit het perspectief van die landen.

Reflections from abroad on the Netherlands Didactic Tradition in Mathematics Education

Panama-conferentie

30 juni 08:00 - 1 juli 17:00